قانون، سازی ست به شکل ذوزنقه ی قائم الزاویه و از سازهای زهی مضرابی (زخمه ای) مطلق است که در ساخت آن، چوب، پوست، فلز، استخوان و زه به کار رفته اند. قانون یکی از قدیمیترین سازهای ایرانی است که توانایی بیان گوشههای موسیقی ایرانی را دارد .
اجزای تشکیل دهنده ساز قانون :
جعبه ذوزنقه شکل ساخته شده از چوب
پرده گردان : کلیدهای کوچک و متحرک که در سمت چپ ساز بعد از شیطانک نصب شده و باعث تغییر صدا میشود .
شیطانک
محل گرهِ سیمها
سیمها (هر سه سیم با یکدیگر همصدا کوک میشوند ).
گوشی
خرک
پایهٔ خرک
شبکههای صوتی
صفحهٔ رو
صفحهٔ زیر
ضلع کوچک
ضلع بزرگ
پوست
حلقههای مضراب
مضراب
کلید کوک
جعبه صوتی
جعبه صوتی قانون دو صفحه زیر و روی قائم الزاویه ای هستند که با کلاف های چهارگانه ی جانبی به هم متصل شده اند. این جعبه معمولا از چوب گردو ساخته می شود .
صفحه رو
صفحه ای ست چوبی که در طرف چپ آن 27 پرده گردان و 81 گوشی قرار دارند و در سمت راست آن، زیرخرک، به جای چوب، مستطیلی از پوست به عرض تقریبی 15 و طول تقریبی 40 سانتی متر قرار گرفته است .
پوست
برای قسمت پوست دار صفحه رو از پوست شتر، گوساله و ماهی استفاده می شود. پوست قانون باید کمی ضخیم تر از پوست سازهای دیگر انتخاب شود تا بتواند فشار کوک 82 وتر را در سطحی بزرگ تحمل نماید .
پرده گردان
ابزارهای کوچک فلزی هستند که در سراسر سمت چپ ساز بعد از شیطانک و قبل از گوشی ها روی قطعه چوب اضافه ای که بر روی صفحه ی رو چسبانیده شده به وسیله ی میخ های کوچکی نصب شده اند و هنگام نواختن بطور معمول با دست چپ حرکت می دهند .
خرک
تیغه ای باریک از چوب و رویه استخوان به طول تقریبی 35 سانتی متر (کمی کوتاه تر از عرض قانون و ارتفاع تقریبی 2 سانتی متر) و با 81 شیار در فواصل معین که وترها از روی آن عبور می کنند، در طرف راست روی سطح پوست دار قرار دارد .
گوشی ها
گوشی های قانون از جنس چوب و به صورت میخ هایی هستند که وترها به آنها بسته می شوند .
کلید کوک
ابزاری است فلزی، حدود 10 سانتی متر که برای کوک کردن وترها از آن استفاده می شود .
پل
داخل جعبه صوتی، معمولا سه پل قراردارد که فشار صفحه ی رو را کنترل و از نشست کردن و تغییر شکل یافتن صفحه جلوگیری می کنند و ضمنا در تنظیم تعادل صدا بین وترها نقش مهمی دارند .
شیطانک
قطعه چوب باریک و کم ارتفاعی ست که بین پرده گردان ها و گوشی ها در سمت چپ قرار دارد و وترها برای رسیدن به آن از روی آن عبور می کنند .
سیم گیر
سیم گیر یا جعبه گره ها در کلاف جانبی سمت راست که صفحه ی زیر و رو را به هم متصل می سازد، توخالی است و گاهی درب متحرک دارد .
وسعت صدا
وسعت معمول صدای قانون های متداول در ایران حدود 3 اکتاو نیم است .
مضراب
مضراب هر دست، حلقه ای نسبتا پهن و فلزی از جنس نقره، ورشو یا برنج است که در بند دوم انگشت سبابه قرار می گیرد. داخل این حلقه به طرف کف دست، تیغه ای بطول تقریبی 4 و عرض تقریبی 1 سانتی متر معمولا از شاخ گاو، گوزن یا بزکوهی ( و گاه پلاستیکی نرم ) برای زخمه زدن به وترها قرار دارد و مانند ناخن انگشت عمل می کند .
آیا میدانید؟ به علت وجود پرده گردان، اجرای تمام فواصل موسیقی ملی با این ساز ممکن اس


